Naar Receptuur helpdesk

Vraag

Gepost op: 15 april 2013

Kan u mij een samenstelling geven voor de bereiding van een lotion met 2 % ketoconazool ?

zou op internet te vinden zijn ? De lotion is bestemd voor de hoofdhuid.

Antwoord

Er is inderdaad een ketoconazool 2 % lotion terug te vinden op internet. Maar geen gegevens over de samenstelling. Een literatuurstudie levert volgende informatie op. 

Ketoconazool is een produkt dat zeer moeilijk in oplossing te krijgen is. In water practisch onoplosbaar en in ethanol 1 op 54 delen. Bij pH = 2,7 is de oplosbaarheid = 3,5 % terwijl bij pH = 4,0 de waarde = 1,08 % . Dus blijft het bereiden van een medisch acceptaarbaar preparaat moeilijk. Voor een 1 % oplossing zijn enkele mogelijkheden beschreven. Deze op basis van zuivere PEG 400 is niet geschikt voor de hoofdhuid. 

In de volgende oplossing (1) wordt de PEG 400 verdund met water wardoor de kleverigheid afneemt. De samenstelling luidt : ketonazol 1,0 g , PEG 400 67,5 g , nipagine 50 mg , nipasol 20 mg , NaCl 270 mg en water tot 100 ml. 

Misschien is een oplossing op basis van ethanol niet uitgesloten. Ik vond volgende formule (2) : ketoconazool x g , Ethanol 96 ° 45,0 g en water tot 100 g . X staat niet ingevuld ! Het is evident dat en x en de hoeveelheid ethanol onherroepelijk met elkaar verbonden zijn. Naarmate de hoeveelheid ketoconazool stijgt naarmate de hoeveelheid water afneemt. Ik bertwijfel dat hier de alcoholgraad voldoende is om 1 g ketoconazool in oplossing te houden. 

Een derde mogelijkheid is formule (3) : ketoconazool 1,0 g , benzylalcohol 20,0 g , propyleenglycol 30,0 g en ethanol 70 ° tot 100 g. Aangeraden wordt te vertrekken van erthanol 94 ° en verdunnen met water. Er is 49 g ethanol 70 ° nodig voor deze bereiding. Een kleine berekening levert u de hoeveelheid ethanol 96 ° en de hoeveelheid water.

Een vierde mogelijkheid (4) bestaat uit het gebruik van zuur ter vorming van een oplosbaar ketoconazool-zout. Deze techniek wordt toegepast in volgende formule : ketoconazool 1,0 g , salicylzuur 3,0 g , glycerine 10 g en ethanol 90 ° (v/v) tot 100 g . In de literatuur wordt een verkleuring van deze oplossing vermeld. Misschien kan de toevoeging van Na2EDTA  hieraan verhelpen ? 

Daarnaast blijft de samenstelling (5) van een lotion met miconazoolnitraat . De samenstelling luidt : miconazoolnitraat 1,0 g ; propyleenglycol 20,0 g ; Cremophor EL  12,0 g ; melkzuur 2 g ; alcohol uitw. gebr. 40 g ; en water 25 g  

 

Besluit

Een lotion met 2 % ketoconazool (KN)  is niet onmogelijk maar de samenstelling van de formule zal moeten worden uitgeprobeerd. Als basis kan worden genomen formule 2 en 3. Ik zou opteren voor formule 3. Men kan de zaak uitproberen op een kleine hoeveelheid van bv 25 ml of g en hierbij volgende methodiek volgen.

In de benzylalcohol en de alcohol uitw. gebr. 94 ° wordt KN opgelost ; waarna de propyleenglycol wordt toegevoegd. Na mengen wordt, onder goed roeren, zeer langzaam verdund met water waarbij geobserveerd wordt of zich een troebel vormt. Vormt zich een troebel dan wordt bv 3 ml alcohol toegevoegd tot oplossen van de troebel . Hierna wordt opnieuw verdund met water tot het totaal volume. Ontstaat opnieuw troebel dan voegt men opnieuw een kleine hoeveelheid alcohol toe. 

Lukt dit niet dan kan deze proef herhaald worden maar met toevoeging van een overeenkomstige hoeveelheid Cremophor EL en melkzuur - zie samenstelling 5

Lukt dit ook niet dan vrees ik dat we een 1 % lotion moeten bereiden.