Vraag
Gepost op: 6 maart 2013Crèmes met de combinatie chloorhexidine en zinkoxide. Verenig- of onverenigbaar?
De Martindale leert ons dat chloorhexidine incompatibel is met anionogene componenten en de activiteit van chloorhexidine daalt in aanwezigheid van kationen zoals Zn2+.
Aangezien het excipiëns meestal een cetomacrogolcrème is, treden geen zichtbare onverenigbaarheden op, die berusten op reacties tussen tegengestelde ladingen. Maar wat met de zinkoxide? Er wordt voorgesteld om bij de bereiding de chloorhexidine eruit te laten.
De dermatologen volgen ons hier niet in en daarom zijn wij op zoek naar het correcte antwoord.
Antwoord
(in samenwerking met Apoth. P. Declercq)
Daar de onverenigbaarheid van chloorhexidine met zinkoxide mij niet gans duidelijk was (er is immers geen ladingsverschil !) , heb ik de literatuur geconsulteerd. Ik meen te kunnen concluderen dat combineren van chloorhexidine met zinkionen niet wenselijk is omdat blijkbaar chloorhexidine en de zinkionen in competitie treden voor dezelfde aangrijpingspunten. Dit is onderzocht geweest voornamelijk voor mondspoelmiddelen. Hier zitten we toch op dermatologisch terrein waar zinkoxide voornamelijk een afdekkende functie heeft. Weliswaar niet uitsluitend. Voor chloorhexidine kunnen twee pKa's worden teruggevonden : pKa1 = 2.2 en pKa2 = 10.3
Proeven hebben uitgewezen dat de gemiddelde pH van het supernatans van een zinkoxide suspensie = 7.25. Dit betekent dat chloorhexidine niet zal voorkomen in zijn digeprotoneerde maar monogeprotoneerde vorm. Blijkbaar is deze laatste de meest actieve van de twee gezien als pH gebied van maximale activiteit een pH van 5 à 7 wordt opgegeven. Een hogere pH van 8 is uit den boze omdat vanaf deze pH, neerslag van de ongeprotoneerde vorm kan voorkomen, uiteraard afhankelijk van de concentratie aan chloorhexidine. Er kan dus geconcludeerd worden dat kwestie van activiteit het preparaat beschikt over een goede pH. En er bijgevolg geen reden is om de chloorhexidine uit de samenstelling te verwijderen.
Daar de onverenigbaarheid van chloorhexidine met zinkoxide mij niet gans duidelijk was (er is immers geen ladingsverschil !) , heb ik de literatuur geconsulteerd. Ik meen te kunnen concluderen dat combineren van chloorhexidine met zinkionen niet wenselijk is omdat blijkbaar chloorhexidine en de zinkionen in competitie treden voor dezelfde aangrijpingspunten. Dit is onderzocht geweest voornamelijk voor mondspoelmiddelen. Hier zitten we toch op dermatologisch terrein waar zinkoxide voornamelijk een afdekkende functie heeft. Weliswaar niet uitsluitend. Voor chloorhexidine kunnen twee pKa's worden teruggevonden : pKa1 = 2.2 en pKa2 = 10.3
Proeven hebben uitgewezen dat de gemiddelde pH van het supernatans van een zinkoxide suspensie = 7.25. Dit betekent dat chloorhexidine niet zal voorkomen in zijn digeprotoneerde maar monogeprotoneerde vorm. Blijkbaar is deze laatste de meest actieve van de twee gezien als pH gebied van maximale activiteit een pH van 5 à 7 wordt opgegeven. Een hogere pH van 8 is uit den boze omdat vanaf deze pH, neerslag van de ongeprotoneerde vorm kan voorkomen, uiteraard afhankelijk van de concentratie aan chloorhexidine. Er kan dus geconcludeerd worden dat kwestie van activiteit het preparaat beschikt over een goede pH. En er bijgevolg geen reden is om de chloorhexidine uit de samenstelling te verwijderen.